Dân nghiệp dư liệu có thể chụp ảnh đẹp được như NASA?

FastEhome.com- Đăng kí mở Shop bán hàng miễn phí Dạo gần đây, trên các diễn đàn và website về thiên văn nghiệp dư ở nước ngoài nổi lên trào lưu so sánh ảnh chụp bởi giới nghiệp dư với các tác phẩm chụp bởi kính thiên văn không gian Hubble. Tất nhiên, đa phần - nếu không muốn nói là toàn bộ các bức ảnh tự chụp không bao giờ "có cửa" khi so sánh với chiếc kính thiên văn khoa học hàng đầu thế giới như Hubble Space Telescope, nhưng trào lưu này phần nào nói lên sự phổ biến, tiềm năng phát triển cũng như tầm quan trọng ngày càng gia tăng của nhiếp ảnh thiên văn nghiệp dư trong sự phát triển chung của ngành thiên văn học trên toàn thế giới.
Mình cũng xin gửi tới anh em Tinh tế một số bức ảnh chụp từ đài thiên văn cá nhân trên nóc nhà mình tại ngoại thành Hà Nội. Cùng với đó sẽ là hình ảnh chụp từ kính thiên văn vũ trụ Hubble để anh em cùng thưởng lãm và so sánh.


Bức ảnh nổi tiếng "Những cây cột của tạo hoá" (Pillars of Creation) được chụp bởi kính thiên văn vũ trụ Hubble vào năm 2014, hình bên trái. Những cây cột chứa bụi khí dày đặc này nằm tại trung tâm tinh vân Đại Bàng, khu vực khoanh tròn ở ảnh bên phải. Ảnh bên phải chụp từ kính thiên văn tiêu cự 700mm tại đài thiên văn của mình vào năm 2017. Tinh vân Đại Bàng nằm cách chúng ta khoảng 7000 năm áng sáng về phía chòm sao Cự Xà. Sự sai khác màu sắc trong hai bức ảnh chủ yếu đến từ bản chất của các loại kính lọc sử dụng trong quá trình thu hình và kĩ thuật xử lý ảnh sau này.

Xem thêm: Cảm biến ảnh thiên văn và xử lý màu sắc trong ảnh thiên văn


Tinh vân Đầu Ngựa (Horsehead nebula) thu tại phổ hồng ngoại bởi kính thiên văn vũ trụ Hubble nằm ở hình bên trái. Tinh vân này nằm trong một tổ hợp tinh vân khổng lồ nằm trải rộng trên bầu trời mùa đông, hướng về phía chòm sao Lạp Hộ. Hình ảnh bên phải thu tại phổ khả kiến bằng hai kính thiên văn tại đài quan sát của mình, cho thấy tinh vân Đầu Ngựa là đối tượng màu tối nằm ở trung tâm ảnh, nổi bật trên nền màu đỏ của tinh vân IC 434 nằm ở phía sau. Tinh vân Đầu Ngựa nằm cách chúng ta khoảng 1500 năm ánh sáng.


Những chi tiết sắc nét trên quầng sáng và đĩa bụi của thiên hà Sombrero chụp bởi kính thiên văn vũ trụ Hubble ở hình trên. Hình ảnh trường rộng ở phía dưới chụp bởi kính thiên văn phản xạ tiêu cự 1,6 mét tại đài quan sát của mình. Khoảng cách ước tính giữa thiên hà Sombrero và chúng ta là 33 triệu năm ánh sáng.


Đĩa bụi khí của tinh vân Helix được xử lý tổng hợp từ dữ liệu chụp bởi kính thiên văn vũ trụ Hubble phối hợp với đài quan sát Quốc gia Kitt Peak Hoa Kỳ ở hình trên. Hình dưới là ảnh chụp trường rộng từ hệ thống hai kính thiên văn khúc xạ tại đài quan sát của mình. Tinh vân Helix là ví dụ điển hình về loại tinh vân hành tinh hình thành vào giai đoạn cuối của quá trình tiến hóa từ những ngôi sao khối lượng trung bình và nhỏ giống như Mặt Trời của chúng ta. Trong quá trình này, nửa bên ngoài của sao sẽ bị đẩy ra không gian tạo thành tinh vân. Phần lõi nóng sáng còn lại ở chính giữa gọi là nhân tinh vân hành tinh hay sao lùn trắng. Tinh vân Helix cách chúng ta khoảng 700 năm ánh sáng về phía chòm sao Bảo Bình.



Đài thiên văn nghiệp dư của mình được xây dựng trên nóc nhà riêng tại ngoại thành Hà Nội từ năm 2017. Tổng chi phí đầu tư tính đến nay rơi vào khoảng 600-700 triệu, bao gồm một đài hoàn chỉnh theo thiết kế roll-off roof, ba kính thiên văn, hai camera thu hình, một trụ bám nhật động, ba dàn máy tính và các hệ thống phụ trợ khác. Đài đã thực hiện hàng trăm giờ quan sát và phơi sáng, chủ yếu hướng vào các hành tinh trong hệ Mặt Trời, các tinh vân, cụm sao và các thiên hà lớn khác. Để có thể chụp ảnh bầu trời đêm trong điều kiện ô nhiễm ánh sáng ở khu vực ngoại thành Hà Nội, các camera thu hình được trang bị thêm một số bộ lọc dải hẹp nhằm cô lập và xác định rõ từng thành phần bước sóng của các nguyên tố phát xạ trong lòng tinh vân, hạn chế tối đa ánh sáng dư thừa tới từ các nguồn trên mặt đất. Tất nhiên, vẫn có một số bức ảnh được chụp toàn bộ trong dải khả kiến với phổ RGB hoàn toàn trùng khớp với cảm nhận màu sắc của mắt người. Đa phần, các bức ảnh này được ghi hình trong điều kiện thời tiết rất trong trẻo, khi các đối tượng thiên văn đã lên cao nhằm tránh ô nhiễm ánh sáng từ đường chân trời.

Xem thêm: Cùng ngắm những hình ảnh đẹp nhất chụp từ đài thiên văn nghiệp dư tại Hà Nội



Kính thiên văn vũ trụ Hubble (Hubble Space Telescope) là dự án hợp tác của Cơ quan Hàng không và Vũ trụ Hoa Kỳ NASA và Cơ quan Hàng không vũ trụ châu Âu ESA trong thập niên 80-90 của thế kỉ trước. Kính được trang bị gương phản xạ đường kính 2,4 mét đi kèm hệ thống kính lọc, camera độ phân giải cao và một loạt các thiết bị đo lường khoa học khác. Chiếc kính thiên văn vũ trụ này hoạt động ở độ cao 610 km so với mặt đất, nơi hầu như không chịu ảnh hưởng bởi sự nhiễu loạn của bầu khí quyền Trái Đất. Tại thời điểm phóng lên quỹ đạo vào tháng 4/1990, kinh phí ước tính dành cho nó rơi vào khoảng 1.5 tỉ USD (xấp xỉ 2.9 tỉ USD theo thời giá năm 2017).

Trải qua 5 lần sửa chữa, thay thế và bổ sung linh kiện bằng các sứ mệnh tàu con thoi, tính tới thời điểm hiện tại, kính thiên văn vũ trụ Hubble đã hoạt động được hơn 29 năm và đem về rất nhiều khám phá vĩ đại về vũ trụ, giúp một phần không nhỏ trong việc chứng minh các lý thuyết trụ cột, nền tảng của thiên văn học hiện đại. Theo NASA, kinh phí tổng cộng dành cho kính thiên văn vũ trụ Hubble đã lên tới xấp xỉ 11 tỉ USD (hơn 250 nghìn tỉ Việt Nam đồng theo tỉ giá hiện tại) bao gồm các chi phí nghiên cứu chế tạo, phóng lên quỹ đạo, các sứ mệnh bảo trì, duy tu và vận hành hàng năm.